Er was er eens een klein landje genaamd Steenrijk, dat al eeuwenlang geregeerd werd door een dynastie van blonde koningen. De koning in de tijd waarover ik nu schrijf, heette koning Fred de Flinkerd. Dat ‘Flinkerd’ had hij zelf aan zijn naam toegevoegd op de ochtend van zijn kroning, deels omdat het mooi klonk bij ‘Fred’ maar ook omdat hij op een keer helemaal in zijn eentje een wesp had doodgeslagen, als je tenminste die vijf lakeien en de laarzenpoetser buiten beschouwing liet.

Koning Fred de Flinkerd was razend populair toen hij de troon besteeg. Hij had prachtige blonde krullen, een fraaie, volle blonde snor en de strakke kniebroek, het fluwelen wambuis en het hemd met ruches dat rijke heren in die tijd droegen stonden hem echt geweldig. Fred had de reputatie dat hij vrijgevig was, hij glimlachte en wuifde altijd naar iedereen en zag er heel knap uit op de portretten die overal in het koninkrijk werden uitgedeeld om in het stadhuis te worden opgehangen. De burgers van Steenrijk waren dolblij met hun nieuwe koning en veel mensen dachten dat hij een nog betere vorst zou worden dan zijn vader, Richard de Rechtlijnige, die helaas (al had niemand dat destijds durven zeggen) nogal scheve tanden had gehad.

Koning Fred was stiekem opgelucht toen hij merkte hoe gemakkelijk het was om Steenrijk te regeren. Vrijwel iedereen had meer dan genoeg te eten, de kooplui verdienden zakken vol goud en Freds raadgevers handelden de eventuele probleempjes die zich voordeden voor hem af. Fred hoefde eigenlijk alleen maar veel te glimlachen naar zijn onderdanen als hij een rijtoertje maakte in zijn koets en kon vijf keer per week gaan jagen met zijn twee beste vrienden, baron ter Sluycks en baron van Bulckhoven.

Ter Sluycks en Van Bulckhoven bezaten zelf ook uitgestrekte landgoederen, maar beseften dat het veel goedkoper en amusanter was om bij de koning in het paleis te wonen, zijn eten op te eten, op zijn herten te jagen en ervoor te zorgen dat de koning niet al te gesteld raakte op een van de beeldschone dames aan het hof. Ze wilden absoluut niet dat Fred zou trouwen, want een koningin zou weleens het einde kunnen betekenen van hun pleziertjes. Een tijdlang leek het erop dat Fred iets voelde voor freule Eslanda, die net zo donker en mooi was als Fred blond en knap, maar Ter Sluycks wist Fred ervan te overtuigen dat ze een veel te serieuze boekenwurm was en dat het volk nooit van zo’n koningin zou kunnen houden. Fred wist niet dat baron ter Sluycks een wrok koesterde tegen freule Eslanda. Hij had haar ooit zelf ten huwelijk gevraagd, maar ze had hem afgewezen.

Baron ter Sluycks was mager, slim en doortrapt. Zijn vriend Van Bulckhoven had juist blozende wangen en was zo dik dat er zes man voor nodig waren om hem op zijn enorme roodbruine paard te hijsen. Van Bulckhoven was niet zo slim als Ter Sluycks, maar toch altijd nog een stuk snuggerder dan de koning.

Beide mannen waren doorgewinterde hielenlikkers en vertelden Fred keer op keer vol gespeelde verbazing hoe goed hij toch overal in was, van paardrijden tot sjoelen. Ter Sluycks’ grootste talent was dat hij de koning altijd precies kon laten doen wat Ter Sluycks het beste uitkwam en als Van Bulckhoven al een gave had, was het dat hij de koning er steevast van wist te overtuigen dat hij geen trouwere vrienden had dan de twee baronnen.

Fred vond Ter Sluycks en Van Bulckhoven prima kerels. Ze drongen er steeds bij hem op aan om spetterende feesten, uitgebreide picknicks en overdadige banketten te organiseren omdat Steenrijk tot ver buiten de landsgrenzen beroemd was om zijn etenswaren. Iedere stad in het land stond bekend om een ander product en die waren stuk voor stuk de allerbeste ter wereld.

De hoofdstad van Steenrijk, Soesdijk, lag in het zuiden van het land en werd omgeven door uitgestrekte boomgaarden, velden vol ruisend goudgeel graan en smaragdgroene weides waarin sneeuwwitte koeien graasden. Alle room, meel en fruit dat de boeren daar produceerden ging vervolgens naar de uitzonderlijke bakkers van Soesdijk, die gespecialiseerd waren in gebak.

Denk, als je wilt, eens aan het allerlekkerste taartje of koekje dat je ooit hebt gegeten. Nou, laat ik meteen maar zeggen dat ze zich in Soesdijk doodgeschaamd zouden hebben om zoiets op tafel te zetten. Als een volwassen man niet meteen tranen van puur genot in zijn ogen kreeg als hij een hap nam van een Soesdijks gebakje, was het een totale mislukking en werd het nooit meer gemaakt. De etalages van de bakkerijen in Soesdijk lagen vol met heerlijkheden zoals Meisjesdromen, Elfenwiegjes en, het beroemdst van allemaal, met Godenzoenen, die zo onvoorstelbaar en haast tergend verrukkelijk waren dat ze alleen bij speciale gelegenheden werden geserveerd, waarop iedereen dan huilde van vreugde tijdens het eten. Koning Porfirio, van het naburige Pluritanië, had koning Fred al een brief gestuurd waarin hij hem elk van zijn dochters aanbood als huwelijkskandidaten, als hij in ruil daarvoor maar zijn leven lang voorzien werd van een gestage stroom Godenzoenen. Baron ter Sluycks had koning Fred aangeraden om de Pluritaanse ambassadeur vierkant uit te lachen.

‘Zijn dochters zijn bij lange na niet knap genoeg om er Godenzoenen voor weg te geven, Sire!’ zei Ter Sluycks.

Ten noorden van Soesdijk lagen nog meer groene weides, doorsneden door heldere, fonkelende rivieren. Daar werden pikzwarte koeien en blije roze varkens gefokt voor de tweelingsteden Karnhem en Sudderveen, die met elkaar verbonden waren door een stenen boogbrug over de Fluim, de voornaamste rivier van het land, waarop vrolijk gekleurde schuiten goederen van het ene uiteinde van het koninkrijk naar het andere vervoerden.

Karnhem stond wijd en zijd bekend om zijn kazen: enorme platte witte kazen, massieve, kogelronde oranje kazen, grote, kruimelige blauwaderkazen en kleine witte roomkaasjes, nog zachter dan fluweel.

Sudderveen was beroemd om zijn gerookte honingham, zijden spek, gekruide worst, botermalse biefstuk en overheerlijke wildpasteitjes.

De bekoorlijke geuren die opstegen uit de van rode baksteen gebouwde schoorstenen en ovens van Sudderveen vermengden zich met het indringende aroma dat ontsnapte uit de kaaswinkels van Karnhem en zorgde ervoor dat ruim zestig kilometer in de omtrek het water je in de mond liep als je de verrukkelijke lucht inademde.

Een paar uur ten noorden van Karnhem en Sudderveen kwam je door uitgestrekte wijngaarden, vol druiven zo groot als eieren die stuk voor stuk rijp en zoet en sappig waren. Als je de rest van de dag door reisde arriveerde je bij de granieten stad Fustenburg, befaamd om zijn wijn. In Fustenburg kon je al aangeschoten worden door alleen maar over straat te lopen, zo beweerde men. Wijnen uit de beste jaren gingen voor duizenden en nog eens duizenden goudstukken van de hand en de wijnhandelaren uit Fustenburg behoorden tot de rijkste mensen in het land.

Maar ietsje ten noorden van Fustenburg gebeurde er iets vreemds. Het was alsof het bijna magisch welvarende Steenrijk zich had uitgeput door al dat allerbeste gras, graan en fruit ter wereld te produceren. Helemaal in het noordelijkste puntje lag de streek die bekendstond als de Zomphoek en het enige dat daar groeide waren smakeloze, taaie paddenstoelen en schraal, droog gras dat alleen de schurftige schapen daar wilden eten.

De Zomphoekers die de schapen hoedden waren niet zo goedverzorgd, goeddoorvoed en goedgekleed als de inwoners van Fustenburg, Sudderveen, Karnhem of Soesdijk. Ze waren uitgemergeld en in lompen gehuld. Hun magere schapen brachten niet veel op, in Steenrijk noch daarbuiten, en daarom genoten maar heel weinig Zomphoekers ooit van de verrukkingen van Steenrijkse wijn, kaas, biefstuk of gebakjes. Het voornaamste voedsel in de Zomphoek was een vettige maar toch waterige schapenstoof, gemaakt van dieren die te oud waren om te verkopen.

De rest van Steenrijk vond de Zomphoekers maar een raar stelletje 

 ruw, ongewassen en nors. Ze hadden hese stemmen, die andere Steenrijkers imiteerden zodat ze als schorre oude schapen klonken. Er werden grappen gemaakt over hun manieren en hun eenvoud. In de ogen van de andere inwoners van Steenrijk was het enige gedenkwaardige dat de Zomphoek ooit had voortgebracht de legende van de Ickabog.

Voedsel – taarten, kaas, worstjes en wijn

Afbeeldingen van hoe de Ickabog eruit zou kunnen zien

Koning Fred de Flinkerd

De legende van de Ickabog werd al generaties lang verteld in de Zomphoek en was, door van mond tot mond te gaan, zelfs helemaal in Soesdijk beland. Tegenwoordig kende iedereen het verhaal. Uiteraard had het vele variaties, afhankelijk van wie het vertelde. Zo gaat dat nu eenmaal met legendes. Maar iedereen was het erover eens dat in het noordelijkste puntje van het land een monster woonde, in een groot, donker en vaak mistig moeras dat zo gevaarlijk was dat er geen mensen kwamen. Men beweerde dat het monster schapen en kinderen at en soms zelfs volwassen mannen en vrouwen meesleurde, als die zich ’s avonds te dicht bij het moeras waagden.

Hoe de Ickabog eruitzag en hoe hij zich gedroeg hing af van wie het verhaal vertelde. Volgens sommigen had hij iets weg van een slang en volgens anderen van een draak of een wolf. Sommige mensen beweerden dat hij brulde, anderen zeiden dat hij siste en weer anderen dat hij zich geruisloos voortbewoog, net zo geruisloos als de mist die vaak onverwacht over het moeras neerdaalde.

De Ickabog, zo zei men, beschikte over buitengewone krachten. Hij kon een mensenstem imiteren, om zo nietsvermoedende reizigers in zijn klauwen te lokken. Als je hem probeerde te doden, genas hij op magische wijze, of deelde hij zich in twee Ickabogs; hij kon vliegen, vuurspuwen, gif spuiten – de vermogens van de Ickabog waren even grenzeloos als de verbeelding van de vertellers.

‘Blijf in de tuin als ik aan het werk ben,’ zeiden ouders uit het hele land tegen hun kinderen, ‘anders eet de Ickabog je op!’ En overal in het land speelden jongens en meisjes dat ze vochten tegen de Ickabog, probeerden ze elkaar bang te maken met verhalen over de Ickabog en soms, als die verhalen een beetje té overtuigend waren, hadden ze zelfs nachtmerries over de Ickabog.

Bert Boender was zo’n jongetje. Toen de familie Rondhout op een keer kwam eten, trakteerde meneer Rondhout iedereen op wat volgens hem het laatste nieuws over de Ickabog was. Die nacht ontwaakte de vijf jaar oude Bert snikkend en doodsbang uit een droom waarin de reusachtige witte ogen van het monster hem glanzend aanstaarden over het mistige moeras waarin hij langzaam wegzakte.

‘Stil maar, stil maar,’ fluisterde zijn moeder, die op haar tenen de kamer was binnengekomen met een kaars in haar hand en hem nu wiegde op haar schoot. ‘De Ickabog bestaat niet, Bertje. Het is gewoon een verzinsel.’

‘M-maar meneer Rondhout zei dat er schapen zijn v-verdwenen!’ hakkelde Bert.

‘Dat klopt,’ zei mevrouw Boender, ‘maar niet omdat ze zijn opgegeten door een monster. Schapen zijn dom. Soms zwerven ze te ver en raken ze de weg kwijt in het moeras.’

‘M-maar meneer Rondhout zei d-dat er ook m-mensen verdwijnen!’

‘Alleen mensen die zo stom zijn om ’s nachts te verdwalen in het moeras,’ zei mevrouw Boender. ‘Stil nou maar, Bertje, het monster bestaat niet.’

‘M-maar meneer R-rondhout zei dat mensen soms buiten stemmen horen en dat dan ’s ochtends hun k-kippen verdwenen zijn!’

‘Dat zijn de stemmen van doodgewone kippendieven, Bertje. Daar in de Zomphoek jat iedereen van elkaar. Het is gemakkelijker om de Ickabog de schuld te geven dan te moeten toegeven dat je buren van je stelen!’

‘Stelen?’ zei Bert geschokt. Hij ging recht overeind zitten op de schoot van zijn moeder en staarde haar ernstig aan. ‘Maar stelen is toch heel erg stout, mama?’

‘Ja, héél erg stout,’ zei mevrouw Boender. Ze tilde Bert op, legde hem liefdevol terug in zijn warme bedje en stopte hem in. ‘Gelukkig maar dat we ver van die wetteloze Zomphoekers wonen.’

Ze pakte haar kaars en liep op haar tenen naar de deur.

‘En nu oogjes toe,’ fluisterde ze vanuit de deuropening. Normaal gesproken zou ze daar aan hebben toegevoegd: ‘Of anders roep ik de Ickabog,’ iets wat ouders in heel Steenrijk ’s avonds tegen hun kinderen zeiden, maar nu hield ze het bij: ‘Wie lekker slaapt is zelden moe.’

Bert viel weer in slaap en zag geen monsters meer in zijn dromen.

Toevallig waren meneer Rondhout en meneer Boender dikke vrienden. Ze hadden in dezelfde klas gezeten en kenden elkaar al hun hele leven. Toen meneer Rondhout hoorde dat hij Bert nachtmerries had bezorgd, voelde hij zich schuldig en aangezien hij de beste timmerman in heel Soesdijk was, besloot hij een Ickabog te maken voor het ventje. Het houten monster had een brede, glimlachende mond vol tanden en grote voeten met lange klauwen en werd meteen Berts favoriete speelgoed.

Als Bert, of zijn ouders, of hun buren de Rondhoutjes, of wie dan ook in heel Steenrijk, had gehoord dat het land niet lang daarna overspoeld zou worden door rampspoed en dat allemaal vanwege de legende van de Ickabog, zouden ze hard gelachen hebben. Steenrijk was het gelukkigste land ter wereld. Wat kon de Ickabog in hemelsnaam voor kwaad doen?

De Ickabog

De families Boender en Rondhout woonden allebei in een wijk die de Stad-in-de-Stad werd genoemd. In dat deel van Soesdijk had iedereen die voor koning Fred werkte een huis. Tuinmannen, koks, kleermakers, pages, naaisters, steenhouwers, stalknechten, timmerlieden, lakeien en dienstmeisjes: ze woonden allemaal in keurig nette huisjes, net buiten de paleistuin.

De Stad-in-de-Stad werd van de rest van Soesdijk gescheiden door een hoge witte muur. De poort in die muur stond overdag altijd open, zodat de bewoners hun vrienden en familie in de rest van Soesdijk konden bezoeken, maar ’s avonds gingen de zware poortdeuren op slot en sliep iedereen in de Stad-in-de-Stad, net als de koning, onder het wakend oog van de Koninklijke Garde.

Majoor Boender, de vader van Bert, was hoofd van de Koninklijke Garde. De majoor was een knappe, opgewekte man. Gezeten op een staalgrijs paard vergezelde hij koning Fred, baron ter Sluycks en baron van Bulckhoven op hun jachtpartijtjes, die zo’n vijf keer per week plaatsvonden. De koning was erg gesteld op majoor Boender en ook op Berts moeder, want Berta Boender was Freds persoonlijke banketbakster, wat een grote eer was in zo’n stad vol bakkers van wereldklasse. Doordat Berta de gewoonte had om taarten die nét niet helemaal perfect gelukt waren mee naar huis te nemen, was Bert een mollig ventje en tot mijn spijt moet ik bekennen dat de andere kinderen hem soms ‘Bolle’ noemden en hem aan het huilen maakten.

Bert was het beste bevriend met Roos Rondhout. De twee kinderen waren een paar dagen na elkaar geboren en gedroegen zich meer als broer en zus dan als speelkameraadjes. Roos verdedigde Bert tegen zijn kwelgeesten. Ze was mager maar razendsnel en altijd bereid om een dreun uit te delen aan iedereen die Bert ‘Bolle’ noemde.

De vader van Roos, Rein Rondhout, was de timmerman van de koning. Hij repareerde en verving de wielen en disselbomen van de rijtuigen en omdat meneer Rondhout zo’n goede houtsnijder was, maakte hij ook weleens meubeltjes voor het paleis.

De moeder van Roos, Rita Rondhout, was de hoofdnaaister van het paleis – ook een eervolle baan, omdat koning Fred dol was op kleren en een hele rits naaisters altijd druk bezig was om maandelijks nieuwe kostuums voor hem te maken.

Koning Freds voorliefde voor mooie kleren zou leiden tot het tragische incident dat later in de geschiedenisboekjes van Steenrijk omschreven zou worden als het begin van alle problemen die het gelukkige kleine koninkrijk niet lang daarna zouden overspoelen. Ten tijde van het voorval waren slechts een paar mensen binnen de Stad-in-de-Stad ervan op de hoogste, hoewel het voor sommigen een vreselijke tragedie was.

De koning van Pluritanië zou een officieel staatsbezoek komen afleggen (misschien nog steeds in de hoop dat hij een van zijn dochters zou kunnen ruilen voor een constante stroom Godenzoenen) en Fred besloot dat de gelegenheid om een gloednieuw kostuum vroeg: dofpaars, met veel zilveren kant, knopen van amethist en manchetten van grijs bont.

Koning Fred had wel zijdelings gehoord dat de hoofdnaaister zich niet zo lekker voelde, maar had daar verder niet veel aandacht aan besteed. Alleen de moeder van Roos kon naar zijn idee het zilveren kant op precies de juiste manier vaststikken en daarom bepaalde hij dat uitsluitend zij het werk mocht doen en niemand anders. Als gevolg daarvan werkte de moeder van Roos drie dagen en nachten achter elkaar aan één stuk door, in een race om het paarse kostuum maar af te krijgen voor de koning van Pluritanië op bezoek kwam, en toen de ochtend van de vierde dag aanbrak en haar assistente binnenkwam, zag die haar dood op de grond liggen, met de allerlaatste knoop van amethist nog in haar hand.

De Opperste Raadsheer van de koning kwam het slechte nieuws meedelen terwijl Fred aan het ontbijt zat. De Opperste Raadsheer was een wijze oude man genaamd Visbeen, met een zilvergrijze baard die bijna tot op zijn knieën kwam. Nadat hij had verteld dat de hoofdnaaister was overleden zei hij:

‘Maar ik weet zeker dat een van de andere naaisters dat laatste knoopje er wel aan kan zetten voor Uwe Majesteit.’

Koning Fred was een beetje ontdaan door de blik die Visbeen hem toewierp. Hij kreeg er een raar gevoel van in zijn maag.

Toen zijn kleders hem later die ochtend in zijn nieuwe paarse kostuum hielpen, probeerde koning Fred zijn schuldgevoel wat te verminderen door het erover te hebben met de baronnen ter Sluycks en van Bulckhoven.

‘Ik bedoel, als ik had geweten dat ze echt zo ziek was, had ik natuurlijk iemand anders dat kostuum laten naaien,’ hijgde Fred terwijl zijn helpers hem in de superstrakke satijnen kniebroek hesen.

‘Uwe Majesteit is één en al goedheid,’ zei Ter Sluycks terwijl hij zijn tanige gezicht bestudeerde in de spiegel boven de haard. ‘Een teerhartiger koning heeft nooit geleefd.’

‘Dat mens had iets moeten zeggen als ze zich niet goed voelde,’ gromde Van Bulckhoven vanuit een luie stoel bij het raam. ‘Als iemand te ziek is om te werken, moet hij z’n mond opendoen. In feite zou je dit gebrek aan loyaliteit aan de koning kunnen noemen. Of in ieder geval aan zijn kostuum.’

‘Van Bulckhoven heeft gelijk,’ zei Ter Sluycks, die zich afwendde van de spiegel. ‘Niemand zou zijn personeel nóg beter kunnen behandelen dan u, Sire.’

‘Ze hebben inderdaad niks te klagen, toch?’ zei koning Fred een tikje bezorgd, terwijl hij zijn buik inhield zodat zijn kleders de amethisten knoopjes konden vastmaken. ‘En per slot van rekening moet ik er vandaag tiptop uitzien, nietwaar beste vrienden? Ik bedoel, jullie weten met hoeveel zorg de koning van Pluritanië zich kleedt.’

‘Het zou een nationale schande zijn als u minder goed gekleed ging dan de koning van Pluritanië,’ zei Ter Sluycks.

‘Zet dit onfortuinlijke voorval uit uw hoofd, Sire,’ zei Van Bulckhoven. ‘Laat deze zonnige dag niet bederven door een of ander naaistertje dat alleen maar aan zichzelf dacht.’

Maar toch, en ondanks de goede raad van de twee baronnen, bleef koning Fred een onbehaaglijk gevoel houden. Misschien beeldde hij het zich in, maar hij had de indruk dat freule Eslanda die dag nog serieuzer keek dan normaal. De glimlach van zijn lakeien leek killer en de kniebuiging die de dienstmeisjes maakten ietsje minder diep. Terwijl het hof die avond feestte met de koning van Pluritanië, moest Fred steeds denken aan de naaister die dood op de grond lag, met de laatste amethisten knoop in haar hand.

Voor Fred die nacht naar bed ging, klopte Visbeen op zijn slaapkamerdeur. Na een diepe buiging te hebben gemaakt vroeg de Opperste Raadsheer of de koning van plan was bloemen te sturen naar de begrafenis van mevrouw Rondhout.

‘O... ja, natuurlijk,’ zei Fred, lichtelijk ontdaan. ‘Ja, stuur maar een grote krans, met een lint waarop staat hoe erg ik het vind en zo. Zorg jij daarvoor, Visbeen?’

‘Natuurlijk, Sire,’ zei de Opperste Raadsheer. ‘En bent u – als ik het vragen mag – ook nog van plan om een bezoek te brengen aan de nabestaanden van de naaister? Ze wonen op maar een steenworp afstand van de paleispoort, weet u.’

‘Een bezoek?’ zei de koning peinzend. ‘Nou, nee, Visbeen, ik geloof niet dat ik daar zin – ik bedoel, ik denk echt niet dat ze daar op zitten te wachten.’

Visbeen en de koning keken elkaar een paar tellen lang aan en toen boog de Opperste Raadsheer en verliet hij de kamer.

Koning Fred kreeg altijd van iedereen maar te horen hoe geweldig en fantastisch hij wel niet was en daarom beviel de afkeurende frons waarmee de Opperste Raadsheer was vertrokken hem eigenlijk helemaal niet. Hij voelde zich nu eerder boos dan beschaamd.

‘Ja, ja, heel erg allemaal,’ zei hij tegen zichzelf in de spiegel, want hij had zijn snor staan kammen voor hij naar bed ging,’ maar ik ben tenslotte de koning en zij was maar een naaister. Als ík doodging, zou ik echt niet verwachten dat zíj dan–’

Maar toen bedacht hij dat in dat geval zou verwachten dat heel Steenrijk tot stilstand zou komen en dat iedereen een week lang zou huilen, van top tot teen in het zwart gehuld, zoals ze ook hadden gedaan voor zijn vader Richard de Rechtlijnige.

‘Nou, hoe dan ook, het leven gaat verder,’ zei hij ongeduldig tegen zijn spiegelbeeld.

Hij deed zijn zijden slaapmuts op, klom in zijn hemelbed, blies de kaars uit en viel in slaap.

Het huis met de zwarte draperieën voor deuren en ramen

De dood van een naaister

Mevrouw Rondhout werd begraven op het kerkhof in de Stad-in-de-Stad, waar al generaties van koninklijke bediendes ter aarde waren besteld. Roos en haar vader staarden heel lang hand in hand naar het graf en Bert keek vaak achterom naar Roos terwijl zijn snikkende moeder en grimmig kijkende vader langzaam met hem terugliepen naar huis. Bert wilde iets zeggen tegen zijn allerbeste kameraad, maar wat er was gebeurd was gewoon te verpletterend en verschrikkelijk voor woorden. Bert durfde zich nauwelijks voor te stellen hoe hij zich zou voelen als hij zijn moeder voorgoed had zien verdwijnen in de kille, harde aarde.

Toen al hun vrienden weg waren, haalde meneer Rondhout de paarse krans die de koning had gestuurd weg bij de grafsteen en legde in plaats daarvan het bosje sneeuwklokjes neer dat Roos die ochtend had geplukt. Vader en dochter Rondhout liepen langzaam terug naar een huis waarvan ze wisten dat het nooit meer hetzelfde zou zijn.

Een week na de begrafenis verliet de koning het paleis met de Koninklijke Garde om op jacht te gaan. Zoals gewoonlijk kwam iedereen die langs de route woonde haastig naar buiten om te knippen, te buigen en te juichen. Terwijl de koning terugwuifde en -boog, zag hij dat er in de voortuin van één huisje niemand stond. Voor de ramen en de deur hingen zwarte doeken.

‘Wie woont daar?’ vroeg hij aan majoor Boender.

‘Dat – dat is het huis van de familie Rondhout, Majesteit,’ zei de majoor.

‘Rondhout, Rondhout,’ zei de koning met een frons. ‘Die naam komt me bekend voor. Kan dat?’

‘Eh... ja, Sire,’ zei majoor Boender. ‘Meneer Rondhout is Uwe Majesteits timmerman en mevrouw Rondhout is – was – Uwe Majesteits hoofdnaaister.’

‘O ja,’ zei koning Fred haastig. ‘Ja... ja, nu weet ik het weer.’

Hij spoorde zijn sneeuwwitte strijdros aan tot een draf, reed vlug langs de met zwart afgedekte ramen van de Rondhoutjes en probeerde alleen maar te denken aan de jachtpartij die in het verschiet lag.

Maar iedere keer dat de koning daarna het paleis verliet, werd zijn blik onwillekeurig getrokken door de lege tuin en met zwart behangen deur van het huisje van de familie Rondhout en iedere keer dat hij dat huis zag, drong het beeld van de dode naaister met die amethisten knoop in haar hand zich weer aan hem op. Uiteindelijk kon hij er niet langer tegen en ontbood hij de Opperste Raadsheer.

‘Visbeen,’ zei hij, zonder zijn raadsheer aan te kijken, ‘op weg naar het park kom je langs een huisje. Best een leuk huisje, met een vrij grote tuin.’

‘Het huisje van de familie Rondhout, Majesteit?’

‘O, wonen die daar?’ zei koning Fred luchtig. ‘Nou, ik bedacht laatst dat het eigenlijk best een groot huis is voor zo’n klein gezin. Ze zijn maar met zijn tweetjes, heb ik gehoord. Klopt dat?’

‘Jazeker, Majesteit. Ze zijn maar met zijn tweetjes omdat de moeder–’

‘Nou, Visbeen,’ zei koning Fred luid, ‘ik vond het eerlijk gezegd een beetje overdreven dat die twee in zo’n mooi, ruim huis wonen terwijl er ook gezinnen zijn van vijf of zes personen die waarschijnlijk dolblij zouden zijn met wat meer ruimte.’

‘Dus u wilt dat ik de familie Rondhout uit hun huis zet, Majesteit?’

‘Ja, daar komt het in feite op neer,’ zei koning Fred, die opeens heel erg geïnteresseerd leek in het puntje van zijn satijnen schoen.

‘Goed, Majesteit,’ zei de Opperste Raadsheer met een diepe buiging. ‘Ik zal vragen of ze willen ruilen met de familie Rotting. Die zullen vast blij zijn met wat meer ruimte en dan gaan de Rondhoutjes naar het huis van de Rottings.’

‘En waar bevindt zich dat precies?’ vroeg de koning nerveus, want het allerlaatste dat hij wilde was dat die zwarte draperieën nog dichter naar de paleispoort zouden oprukken.

‘Helemaal aan de rand van de Stad-in-de-Stad,’ zei de Opperste Raadsheer. ‘Op een steenworp afstand van de begraafplaats, om heel ee–’

‘Dat lijkt me heel geschikt,’ viel Fred hem in de rede en de koning sprong vlug overeind. ‘Ik hoef verder geen details te weten. Jij regelt het wel, hè Visbeen, beste kerel?’ 

En dus kregen Roos en haar vader opdracht om van huis te ruilen met het gezin van kapitein Rotting, die net als Berts vader lid was van de Koninklijke Garde. De eerstvolgende keer dat koning Fred ging jagen, waren alle zwarte doeken verdwenen en kwamen de kinderen van het gezin Rotting – vier potige broers die Bert Boender voor het eerst ‘Bolle’ hadden genoemd – haastig naar buiten en sprongen juichend en met de Steenrijkse vlag zwaaiend op en neer in de voortuin. Koning Fred glunderde en zwaaide terug. Er gingen weken voorbij en koning Fred dacht niet langer aan de Rondhoutjes en was weer gelukkig.

Het stille huis

Nog een hele tijd na de schokkende dood van mevrouw Rondhout bleven de bediendes van de koning in twee kampen verdeeld. De eerste groep fluisterde dat de dood van de naaister koning Fred te verwijten viel. De tweede groep geloofde liever dat er een vergissing in het spel moest zijn geweest en dat de koning vast niet had geweten hoe ziek mevrouw Rondhout werkelijk was toen hij de opdracht gaf dat alleen zíj het nieuwe kostuum mocht afmaken.

Mevrouw Boender, de banketbakster, behoorde tot die tweede groep. De koning was altijd heel aardig tegen haar geweest en had haar soms zelfs uitgenodigd in zijn eetkamer om haar een compliment te maken met een uitzonderlijk lekkere schaal Hoge Heertjes of Lariekoekjes, dus was ze ervan overtuigd dat Fred vriendelijk, vrijgevig en attent was.

‘Iemand is gewoon vergeten de koning op de hoogte te brengen. Dat weet ik zeker,’ zei ze tegen haar man, majoor Boender. ‘Hij zou een zieke bediende 

 dwingen om toch te werken en ik weet ook zeker dat hij het verschrikkelijk vindt wat er gebeurd is.’

‘Ja,’ zei majoor Boender. ‘Dat denk ik ook.’

Net als zijn vrouw wilde majoor Boender graag het beste denken van de koning, omdat hij, zijn vader en zijn grootvader allemaal trouw hadden gediend in de Koninklijke Garde. Dus alhoewel majoor Boender wel merkte dat koning Fred heel opgewekt leek na de dood van mevrouw Rondhout en net zo vaak ging jagen als altijd en hij ook had gehoord dat de Rondhoutjes gedwongen waren geweest om te verhuizen en nu vlak naast de begraafplaats woonden, probeerde hij zichzelf toch wijs te maken dat de koning het heel erg vond van de Hoofdnaaister en dat hij niets met de verhuizing van haar man en dochtertje te maken had.

Het nieuwe huisje van vader en dochter Rondhout was donker en somber. De hoge coniferen rond de begraafplaats hielden het zonlicht tegen, hoewel Roos vanuit haar slaapkamerraam nu wel haar moeders graf kon zien, door een opening tussen de donkere takken. Omdat ze nu niet meer naast de Boenders woonden, zagen Roos en Bert elkaar minder na school, al ging Bert wel zo vaak mogelijk bij Roos langs. Er was lang niet zo veel ruimte om te spelen in de nieuwe tuin, maar ze pasten hun spelletjes maar aan die krappere omgeving aan.

Wat meneer Rondhout van zijn nieuwe huis dacht, of van de koning, wist niemand. Hij praatte nooit over dat soort dingen met het andere paleispersoneel maar wijdde zich zwijgend aan zijn werk, om het geld te verdienen dat hij nodig had om zijn dochtertje te kunnen onderhouden. Hij stond er nu helemaal alleen voor, maar probeerde Roos zo goed mogelijk op te voeden.

Roos, die haar vader graag hielp in zijn timmermanswerkplaats, had altijd het liefst een overall gedragen. Ze was iemand die het niet erg vond om een beetje vies te worden en kleren interesseerden haar eigenlijk niet zo veel. Maar na de begrafenis droeg ze wekenlang iedere dag een andere jurk als ze vers geplukte bloemen ging leggen op het graf van haar moeder. Toen mevrouw Rondhout nog had geleefd, had ze altijd graag gewild dat haar dochter eruit zou zien ‘als een echt dametje’ zoals ze het zelf zei, en had ze een hoop prachtige jurkjes voor haar genaaid, soms van stof die over was als ze weer zo’n schitterend kostuum had gemaakt voor koning Fred en die ze dan – heel vrijgevig – van hem mocht houden.

En zo ging er een week voorbij, en toen een maand en een jaar. Alle jurkjes die haar moeder voor haar had gemaakt waren nu te klein voor Roos, maar desondanks borg ze ze toch zorgvuldig op in haar klerenkast. Andere mensen schenen vergeten te zijn wat Roos was overkomen, of dachten dat ze inmiddels wel gewend zou zijn aan het idee dat haar moeder er niet meer was. Roos zelf deed ook alsof ze eraan gewend was geraakt. Zo op het oog leek het alsof haar leven weer zijn normale gangetje ging. Ze hielp haar vader in zijn werkplaats, maakte haar huiswerk en speelde met haar beste vriend Bert, maar ze spraken nooit over haar moeder en ook nooit over de koning. En iedere nacht, tot ze uiteindelijk in slaap viel, staarde Roos vanuit haar bed naar de witte grafsteen die glansde in het maanlicht.

Roos Rondhout

Achter het paleis bevond zich een binnenplaats waar pauwen rondstruinden, fonteinen klaterden en standbeelden van vroegere vorsten en vorstinnen de wacht hielden. Zolang ze de pauwen geen veren uittrokken en niet in de fonteinen sprongen of op de standbeelden klommen, mochten de kinderen van het paleispersoneel na schooltijd op de binnenplaats spelen. Soms kwam freule Eslanda, die van kinderen hield, naar buiten en vlocht dan kransen van madeliefjes met ze, maar het opwindendste moment was altijd als koning Fred op het balkon verscheen en naar hen wuifde en alle kinderen knipten, bogen en juichten, precies zoals hun ouders hun dat geleerd hadden.

De enige keer dat de kinderen stil werden, ophielden met hinkelen en niet langer deden alsof ze vochten tegen de Ickabog was als baron ter Sluycks en baron van Bulckhoven de binnenplaats overstaken. De twee baronnen hielden helemaal niet van kinderen. Die kleine etters maakten zo laat op de middag veel te veel lawaai, precies op het tijdstip waarop Ter Sluycks en Van Bulckhoven het liefst een dutje deden na de jacht en voorafgaand aan het diner.

Op een dag, kort na de zevende verjaardag van Bert en Roos, toen iedereen zoals gewoonlijk lekker speelde tussen de fonteinen en de pauwen, zei de dochter van de nieuwe hoofdnaaister die een prachtige jurk van roze brokaat droeg: ‘Hè, ik hoop echt dat de koning vandaag naar ons zwaait!’

‘Nou, ik niet,’ flapte Roos eruit, zonder te beseffen hoe hard ze dat gezegd had.

De kinderen snakten allemaal geschokt naar adem en staarden haar aan. Roos kreeg het koud en warm tegelijk toen ze hun woedende blikken zag.

‘Dat had je niet moeten zeggen,’ fluisterde Bert. Hij stond pal naast Roos en dus staarden de andere kinderen hem ook aan.

‘Kan me niet schelen,’ zei Roos, die rood werd. Ze had het gezegd en dus kon ze net zo goed doorgaan. ‘Als hij mijn moeder niet zo had afgebeuld, zou ze nu nog leven.’

Roos had het gevoel alsof ze dat al heel lang hardop had willen zeggen.

De kinderen om hen heen snakten opnieuw naar adem en de dochter van een kamermeisje slaakte zelfs een gilletje van angst.

‘Hij is anders wel de beste koning die we ooit gehad hebben,’ zei Bert, die zijn moeder dat al o zo vaak had horen verkondigen.

‘Hoe kom je daarbij?’ zei Roos luid. ‘Hij is zelfzuchtig, ijdel en wreed!’

‘Roos!’ fluisterde Bert vol ontzetting. ‘Doe niet zo – doe niet zo 

Het woordje ‘achterlijk’ was de laatste druppel. ‘Achterlijk’, terwijl de dochter van de nieuwe hoofdnaaister neerbuigend grijnsde en stiekem tegen haar vriendinnen fluisterde terwijl ze naar de overall van Roos wees? ‘Achterlijk’, terwijl haar vader iedere avond de tranen van zijn wangen veegde als hij dacht dat Roos niet keek? ‘Achterlijk’, terwijl ze nu voor een koude witte grafsteen moest gaan staan als ze met haar moeder wilde praten?

Roos haalde uit en gaf Bert een oplawaai.

Het oudste broertje Rotting, Roelof, die nu in de oude kamer van Roos sliep, schreeuwde: ‘Laat dat niet over je kant gaan, Bolle!’ en hij ging de andere jongens voor in het scanderen van: ‘Knokken! Knokken! Knokken!’

Een doodsbenauwde Bert gaf een halfslachtig duwtje tegen de schouder van Roos en die had opeens het gevoel dat ze Bert eigenlijk alleen nog maar wilde aanvliegen en alles werd een kluwen van stof en ellebogen tot de kinderen uit elkaar werden getrokken door majoor Boender, de vader van Bert, die het paleis uit was komen rennen toen hij het rumoer hoorde, om te kijken wat er aan de hand was.

‘Ongemanierde vlerken,’ mompelde baron ter Sluycks terwijl hij de majoor en de twee snikkende en tegenstribbelende kinderen passeerde.

Maar terwijl hij verderliep, verscheen er een brede, zelfvoldane grijns op zijn gezicht. Baron ter Sluycks was iemand die maar al te goed wist hoe hij een situatie kon uitbuiten en hij dacht dat hij misschien een manier had gevonden om de kinderen – of in ieder geval een aantal – van de binnenplaats te laten verbannen.

Het kussentje met de ringen van Koning Fred

Baron ter Sluycks en Baron van Bulckhoven die zich vervelen

De vechtpartij op de binnenplaats

Die avond dineerden de twee baronnen zoals gewoonlijk samen met koning Fred. Na een overvloedige maaltijd van het beste wild uit Sudderveen, rijkelijk besprenkeld met de kostelijkste wijnen uit Fustenburg en afgerond met een selectie Karnhemmer kazen en mevrouw Boenders vederlichte Elfenwiegjes, besloot baron ter Sluycks dat het juiste moment was aangebroken. Hij schraapte zijn keel en zei: ‘Ik hoop dat u vanmiddag niet al te zeer gestoord bent door die schokkende vechtpartij tussen de kinderen op de binnenplaats, Majesteit?’

‘Vechtpartij?’ zei koning Fred, die met zijn kleermaker in conclaaf was geweest over het ontwerp van een nieuwe mantel en er dus helemaal niets van had gemerkt. ‘Wat voor vechtpartij?’

‘O jee… ik dacht dat Uwe Majesteit dat wel wist,’ zei baron ter Sluycks, die deed alsof hij verbaasd was. ‘Misschien kan majoor Boender u er meer over vertellen.’

Maar koning Fred was eerder geamuseerd dan geschokt.

‘Ik geloof dat kinderen onderling wel vaker wat duwen en trekken, Ter Sluycks.’

Ter Sluycks en Van Bulckhoven keken elkaar achter de rug van de koning eventjes aan en Ter Sluycks probeerde het nogmaals.

‘Uwe Majesteit is de goedheid zelve, zoals gewoonlijk,’ zei Ter Sluycks.

‘Heel anders dan sommige vorsten,’ mompelde Van Bulckhoven terwijl hij de kruimels van zijn vest veegde. ‘Als die zouden horen dat een kind zo oneerbiedig over hen had gesproken...’

‘Wat zeg je?’ riep koning Fred uit en zijn glimlach verdween als sneeuw voor de zon. ‘Heeft een kind werkelijk... oneerbiedig over mij gesproken?’ Fred kon zijn oren niet geloven. Hij was het juist gewend dat kinderen het uitschreeuwden van opwinding als hij naar hen zwaaide vanaf het balkon.

‘Ik geloof het wel, Majesteit,’ zei Ter Sluycks, die zijn nagels bestudeerde, ‘maar zoals ik al zei... majoor Boender heeft de kinderen uit elkaar getrokken... hij kan u meer vertellen.’

De kaarsen knetterden in hun zilveren kandelaars.

‘Kinderen... zeggen zo vaak dingen die ze niet menen,’ zei koning Fred. ‘Het kind in kwestie zal vast geen kwaad in de zin hebben gehad.’

‘Ik vind het anders verdacht veel op hoogverraad lijken,’ bromde Van Bulckhoven.

‘Maar majoor Boender weet het fijne ervan,’ zei Ter Sluycks vlug. ‘Wie weet hebben Van Bulckhoven en ik het verkeerd begrepen.’

Koning Fred nam een slokje wijn. Op dat moment kwam er een lakei binnen om de dessertborden af te ruimen.

‘Grijpstuiver,’ zei koning Fred, want zo heette de man, ‘laat majoor Boender komen.’

In tegenstelling tot de koning en de twee baronnen at majoor Boender niet elke avond een maaltijd van zeven gangen. Hij had zijn eten al uren achter de kiezen en stond op het punt om naar bed te gaan toen hij hoorde dat de koning hem ontboden had. De majoor verruilde zijn pyjama haastig voor zijn uniform en ging spoorslags naar het paleis. Tegen de tijd dat hij daar arriveerde hadden koning Fred, baron ter Sluycks en baron van Bulckhoven zich teruggetrokken in de Gele Salon, waar ze wijn dronken in satijnen fauteuils en, in het geval van Van Bulckhoven, een tweede schaal Elfenwiegjes verorberden.

‘Ah, Boender,’ zei koning Fred terwijl de majoor een diepe buiging maakte. ‘Ik heb gehoord dat er vanmiddag een opstootje was op de binnenplaats.’

De majoor kreeg een hol gevoel in zijn maag. Hij had gehoopt dat het nieuws over de vechtpartij tussen Bert en Roos de koning niet ter ore zou komen.

‘Ach, dat stelde in feite niet veel voor, Majesteit,’ zei majoor Boender.

‘Kom kom, Boender,’ zei baron van Bulckhoven. ‘Je zou juist trots moeten zijn dat je je zoon hebt geleerd om geen verraad te dulden.’

‘Ik... er was geen sprake van verraad,’ zei majoor Boender. ‘Het zijn maar kinderen, baron.’

‘Heb ik goed begrepen dat jouw zoon me verdedigd heeft, Boender?’ vroeg koning Fred.

Majoor Boender zat in een lastig parket. Hij wilde de koning niet vertellen wat Roos precies gezegd had. Zijn eigen trouw aan de koning stond buiten kijf, maar desondanks begreep hij heel goed waarom een moederloos klein meisje zo dacht over Fred en het laatste wat hij wilde was haar in de problemen brengen. Aan de andere kant, besefte hij terdege, waren er minstens twintig getuigen die de koning precies konden vertellen wat Roos gezegd had en hij wist zeker dat, als hij loog, baron ter Sluycks en baron van Bulckhoven de koning zouden wijsmaken dat hij, majoor Boender, ook een trouweloze verrader was.

‘Ik... inderdaad, Majesteit, het klopt dat mijn zoon Bert u verdedigd heeft,’ zei majoor Boender. ‘Ik denk alleen dat we niet te hard moeten oordelen over het meisje dat die... die onfortuinlijk uitspraak heeft gedaan. Ze heeft een heel moeilijke tijd achter de rug, Sire, en zelfs ongelukkige volwassenen zeggen weleens dingen waar ze later spijt van hebben.’

‘Wat voor moeilijke tijd heeft ze dan achter de rug?’ vroeg koning Fred, die zich gewoon geen enkele goede reden kon voorstellen waarom een van zijn onderdanen iets onbeleefds over hem zou zeggen.

‘Ze... haar naam is Roos Rondhout, Majesteit,’ zei majoor Boender, die over het hoofd van koning Fred heen naar een portret staarde van diens vader, Richard de Rechtlijnige. ‘Haar moeder was de naaister die–’

‘Ja, ja, dat weet ik nog wel,’ viel koning Fred hem in de rede. ‘Goed, Boender, dat was alles. Je kunt gaan.’

Majoor Boender maakte enigszins opgelucht opnieuw een diepe buiging en was bijna bij de deur toen hij de koning hoorde zeggen: ‘Wat heeft dat meisje nou 

Majoor Boender bleef staan, met zijn hand op de deurknop. Er zat niets anders op dan de waarheid te vertellen.

‘Ze zei dat u zelfzuchtig, ijdel en wreed bent,’ zei majoor Boender.

Zonder de koning verder nog aan te durven kijken verliet hij de kamer.

Baron ter Sluycks klapt uit de school

Zelfzuchtig, ijdel en wreed. Zelfzuchtig, ijdel en wreed

Die woorden bleven door het hoofd van de koning spoken terwijl hij zijn zijden slaapmuts opdeed. Dat kon toch niet waar zijn? Maar het duurde lang voor Fred de slaap kon vatten en toen hij ’s ochtends wakker werd, voelde hij zich zo mogelijk nog erger.

Hij besloot dat hij iets aardigs wilde doen en het eerste dat hem te binnen schoot, was om het zoontje van Boender dat hem tegen dat nare meisje verdedigd had te belonen. Dus nam hij een kleine penning die gewoonlijk om de hals van zijn favoriete jachthond hing, vroeg aan een kamermeisje of ze er een lintje aan wilde maken en ontbood de Boenders op het paleis. Bert, die door zijn moeder uit de klas was gehaald en haastig in een pak van blauw fluweel was gehesen, kon geen woord uitbrengen in aanwezigheid van de koning, wat Fred wel mooi vond. Hij sprak dan ook verscheidene minuten lang minzaam met het ventje, terwijl majoor en mevrouw Boender glommen van trots. Uiteindelijk mocht Bert weer terug naar school, met zijn gouden penning om zijn nek, en werd hij die middag op het schoolplein met het nodige ontzag behandeld door Roelof Rotting, die meestal juist zijn grootste kwelgeest was. Roos, daarentegen, zei helemaal niets tegen hem en toen Bert haar naar hem zag kijken, kreeg hij het warm en liep hij rood aan en stopte hij de penning gauw weg onder zijn hemd.

De koning was ondertussen nog steeds niet helemaal gelukkig. Hij bleef een onbehaaglijk gevoel houden, alsof hij indigestie had, en kon die avond opnieuw maar moeilijk in slaap komen.

Toen hij de volgende ochtend wakker werd, herinnerde hij zich dat het Beklagdag was.

Beklagdag was een speciale dag die eens per jaar gehouden werd en waarop inwoners van Steenrijk hun beklag konden doen bij de koning. Uiteraard werden de mensen die voor een audiëntie in aanmerking kwamen eerst zorgvuldig geselecteerd door Freds raadgevers. De koning hield zich nooit met grote klachten bezig. Hij sprak mensen wier problemen verholpen konden worden met een paar goudstukken of wat vriendelijke woorden: een boer met een kapotte ploeg, bijvoorbeeld, of een oud dametje dat haar kat verloren had. Fred had zich verheugd op Beklagdag. Het was een uitgelezen kans om zijn mooiste en meest extravagante kleren te dragen en het ontroerde hem altijd als hij zag hoeveel hij betekende voor de gewone man in Steenrijk.

Freds kleders wachtten hem na het ontbijt al op met een gloednieuw kostuum dat hij de vorige maand besteld had: een kniebroek van hagelwit satijn met bijpassend wambuis en knopen van goud en parels, een mantel met scharlakenrode voering en een rand van hermelijn en witte satijnen schoenen met gouden en met parels bezette gespen. Zijn persoonlijke bediende stond al klaar met de gouden snorkrultang en een page hield een fluwelen kussen met daarop een aantal rijkelijk met juwelen bezette ringen gereed, zodat Fred daaruit een keuze kon maken.

‘Neem maar weer mee, ik hoef het niet,’ zei koning Fred bars, met een gebaar naar het kostuum dat zijn kleders hem ter goedkeuring voorhielden. De kleders verstijfden en vroegen zich af of ze hem wel goed verstaan hadden. Koning Fred had de vervaardiging van het kostuum juist op de voet gevolgd en hoogstpersoonlijk de toevoeging van de scharlakenrode voering en rijkversierde gespen verordonneerd. ‘Neem maar weer mee, zei ik,’ beet hij hun toe toen niemand zich verroerde. ‘Breng me iets eenvoudigs. Breng me het pak dat ik droeg op de begrafenis van mijn vader!’

‘Voelt... voelt Uwe Majesteit zich wel goed?’ vroeg zijn persoonlijke bediende terwijl de verbijsterde kleders bogen, haastig de aftocht bliezen met het witte kostuum en binnen de kortste keren terugkwamen met een zwart pak.

‘Natuurlijk voel ik me goed,’ zei Fred snibbig. ‘Maar ik ben een man, geen vermaledijde modepop.’

Hij hees zich in het zwarte kostuum, dat het eenvoudigste was dat hij bezat maar desondanks toch behoorlijk overdadig, met zilveren sierstiksel op de manchetten en kraag en knopen van onyx en diamant. Tot stomme verbazing van zijn persoonlijke bediende mocht hij alleen de uiterste puntjes van ’s konings snor krullen en vervolgens stuurde Fred hem en de page met het kussen vol ringen ook weg.

, dacht Fred terwijl hij in de spiegel keek. 

Hoe kunnen ze me nu nog ijdel noemen? Zwart is dus

Fred was in zo’n ongebruikelijk korte tijd aangekleed dat baron ter Sluycks, die een van Freds lakeien had opgedragen om oorsmeer uit zijn oren te peuteren en baron van Bulckhoven, die gulzig at van een schaal Hoge Heertjes die hij uit de keuken had laten komen, totaal verrast waren en haastig hun slaapkamers uit kwamen hollen terwijl ze hun vesten dichtknoopten en hinkelend probeerden hun laarzen aan te trekken.

‘Schiet ’ns een beetje op, stelletje luiwammesen!’ riep koning Fred terwijl de twee baronnen achter hem aan renden door de gang. ‘Er wachten mensen op mijn hulp!’

En zou een zelfzuchtige koning zich haasten om mensen te ontmoeten die allemaal iets van hem willen?

Freds raadgevers waren geschokt toen hij op tijd binnenkwam en ook nog eenvoudig gekleed was, in ieder geval voor Freds doen. Visbeen, de Opperste Raadsheer, glimlachte goedkeurend terwijl hij boog.

‘Uwe Majesteit is vroeg,’ zei hij. ‘Dat zal het volk op prijs stellen. Ze staan al sinds zonsopgang in de rij.’

‘Laat ze binnen, Visbeen,’ zei de koning terwijl hij op zijn troon ging zitten en gebaarde dat Ter Sluycks en Van Bulckhoven in de stoelen aan weerszijden moesten plaatsnemen.

De deuren gingen open en een voor een kwamen de mensen die een verzoek hadden binnen.

Freds onderdanen stonden vaak met hun mond vol tanden als ze hun koning in levenden lijve ontmoetten, de koning wiens portret in ieder stadhuis van het land hing. Sommige mensen begonnen te giechelen of wisten opeens niet meer waar ze eigenlijk voor kwamen en af en toe viel er ook weleens iemand flauw. Fred was deze keer uitzonderlijk minzaam en ieder verzoek eindigde ermee dat de koning een paar goudstukken overhandigde of een baby zegende of een oud wijfje zijn hand liet kussen.

Maar terwijl hij die dag glimlachte en met goud en beloften strooide, bleven de woorden van Roos rondzingen in zijn hoofd. 

. Hij wilde iets speciaals doen, om te laten merken hoe geweldig hij in feite was – om te laten zien dat hij bereid was zichzelf op te offeren voor anderen. Iedere koning van Steenrijk had op Beklagdag goudstukken en triviale gunsten uitgedeeld: Fred wilde iets doen wat zo magnifiek was dat er eeuwen later nog vol ontzag over zou worden gepraat en je kwam niet in de geschiedenisboekjes door de favoriete hoed van een fruitteler te vervangen.

De twee baronnen aan weerszijden van Fred verveelden zich intussen stierlijk. Ze zouden veel liever lekker tot de lunch hebben geluierd op hun slaapkamer in plaats van te moeten luisteren naar het gemekker van simpele boeren met hun onzinprobleempjes. Na verscheidene uren verliet de laatste beklagdoener eindelijk dankbaar de Troonzaal en hees baron van Bulckhoven, wiens maag al een uur aan het rommelen was, zich met een zucht van opluchting overeind uit zijn stoel.

‘Lunchtijd!’ baste hij, maar net toen de wachters de deuren van de zaal wilden dichtdoen, klonk er rumoer op de gang en zwaaiden de deuren weer open.

Beklagdag

‘Majesteit,’ zei Visbeen en hij liep haastig naar koning Fred, die net was opgestaan van zijn troon. ‘Er is een herder uit de Zomphoek die een verzoek heeft. Hij is een tikje aan de late kant – ik kan hem ook wegsturen, als Uwe Majesteit wil gaan lunchen.’

‘Een Zomphoeker!’ zei Ter Sluycks en hij zwaaide met zijn geparfumeerde zakdoek onder zijn neus. ‘Gekker moet het toch niet worden, Sire!’

‘Verdraaide onbeschoft om te laat te zijn voor de koning,’ zei Van Bulckhoven.

‘Nee,’ zei Fred na een korte aarzeling. ‘Nee – als die arme kerel zo’n lange reis heeft gemaakt, moeten we hem ook ontvangen. Laat hem maar binnen, Visbeen.’

De Opperste Raadsheer was in zijn nopjes met dit nieuwe bewijs dat er een andere, vriendelijke en attente koning was opgestaan en liep haastig naar de dubbele deuren om de wachters op te dragen de herder binnen te laten. De koning nam weer op de troon plaats en Ter Sluycks en Van Bulckhoven ploften met zure gezichten in hun stoelen neer.

De oude man die even later over de lange rode loper naar de troon hinkte zag er erg verfomfaaid en niet al te schoon uit, met een plukkerige baard en rafelige, vaak verstelde kleren. Hij deed vlug zijn pet af toen hij bijna bij de koning was, met een angstig gezicht, en toen hij op de plek was waar de meeste mensen bogen of een kniebuiging maakten, viel hij op zijn knieën neer.

‘Majesteit!’ zei hij met piepende stem.

‘Majestei-ei-ei-eit,’ deed Ter Sluycks hem zachtjes na en liet de oude herder als een schaap klinken.

De dubbele kinnen van Van Bulckhoven trilden van het ingehouden lachen.

‘Majesteit,’ vervolgde de herder. ‘Ik ben vijf lange dagen onderweg geweest om u te kunnen spreken. ’t Was een zware reis. Als ’t kon, reed ik mee op een hooiwagen en als ’t niet kon, nam ik de benenwagen. M’n laarzen zitten vol gaten–’

‘Vooruit, schiet een beetje op,’ mompelde Ter Sluycks, die zijn lange neus nog steeds begraven had in zijn zakdoek.

‘– maar al die tijd dat ik onderweg was, dacht ik aan die ouwe Stip, Sire, en dat u me vast zou kunnen helpen als ik ’t paleis maar zou weten te bereiken–’

Laatste hoofdstuk

Hoofdstuk 64

Opnieuw Steenrijk

Alle hoofdstukken

Hoofdstuk 1

Koning Fred de Flinkerd

Hoofdstuk 2

De Ickabog

Hoofdstuk 3

De dood van een naaister

Hoofdstuk 4

Het stille huis

Hoofdstuk 5

Roos Rondhout

Hoofdstuk 6

De vechtpartij op de binnenplaats

Hoofdstuk 7

Baron ter Sluycks klapt uit de school

Hoofdstuk 8

Beklagdag

Hoofdstuk 9

Het verhaal van de herder

Hoofdstuk 10

De queeste van koning Fred

Hoofdstuk 11

De reis naar het noorden

Hoofdstuk 12

De koning verliest zijn zwaard

Hoofdstuk 13

Het ongeluk

Hoofdstuk 14

Het plan van baron ter Sluycks

Hoofdstuk 15

De terugkeer van de koning

Hoofdstuk 16

Bert neemt afscheid

Hoofdstuk 17

Goedmoet staat pal

Hoofdstuk 18

Einde van een Raadsheer

Hoofdstuk 19

Freule Eslanda

Hoofdstuk 20

Medailles voor Boender en Knoop

Hoofdstuk 21

Professor Ootje

Hoofdstuk 22

Het huis zonder vlaggen

Hoofdstuk 23

Het proces

Hoofdstuk 24

De klimtol

Hoofdstuk 25

Het probleem van baron ter Sluycks

Hoofdstuk 26

Een klus voor meneer Rondhout

Hoofdstuk 27

Ontvoerd

Hoofdstuk 28

Ma Snauw

Hoofdstuk 29

Mevrouw Boender maakt zich zorgen

Hoofdstuk 30

De poot

Hoofdstuk 31

Verdwijning van een slager

Hoofdstuk 32

Een fout in het plan

Hoofdstuk 33

Koning Fred maakt zich zorgen

Hoofdstuk 34

Drie extra poten

Hoofdstuk 35

Het voorstel van Baron Ter Sluycks

Hoofdstuk 36

Honger in Steenrijk

Hoofdstuk 37

Roos en de maan

Hoofdstuk 38

Baron ter Sluycks komt op visite